Við erum alltaf að tönglast á því að sú næring sem við neytum hafi áhrif á líkamlega heilsu og atgervi og langflestir eru orðnir meðvitaðir um það. Hvernig er með skap og andlega líðan … skiptir máli hvað við borðum m.t.t. þess?
Já, fæðuval hefur áhrif á daglega líðan og það eru ákveðnar fæðutegundir þekktar af því að hafa áhrif þar á, sumar á jákvæðan hátt en aðrar til hins verra. Þekkt fæða sem léttir lund og bætir tilfinningalega og andlega líðan er t.d. dökkt súkkulaði, ý.k. fjólublá ber, kaffi, prótein, bananar, omega3 og túrmerik. Sykur, hveiti (glúten) og unnin matvæli eru þekkt af því að gera hið gagnstæða. Næringin sem þú velur er eldsneyti fyrir líkamann þinn og byggir upp andlega heilsu innanfrá og út.
Heilinn okkar, sem stöðugt er í gangi og vinnur allan sólarhringinn þarf án afláts eldsneyti til að virka. Það sem þú borðar og drekkur hefur áhrif á hann og líðan þína. Með því að borða hágæða, næringarríkan mat, sem inniheldur mikið af vítamínum, steinefnum og andoxunarefni, þá nærirðu heilann og verndar hann fyrir áhrifum oxunar.
Heilinn framleiðir taugaboðefni sem segir okkur til um hvernig okkur líður og það sem við borðum hefur áhrif á þau. Taugaboðefnið serotonin er vellíðunar-efni, sem hjálpar til við að stjórna svefni og matarlist, hefur áhrif á skap, eykur afslöppun og hamlar verkjum. Það serótónin sem heilinn notar framleiðist þar, en nánast öll framleiðsla þess á sér þó stað í meltingarveginum (95%). Hann er fóðraður að innan með hundruð milljóna taugafruma og virkni þeirra er undir miklum áhrifum frá ,,góðum” bakteríum. Amínósýrunni Tryptófan er breytt í serótónin við meltingu og þegar neytt er fæðu sem inniheldur mikið af henni hækka serótóninmörkin í líkamanum. Til að umbreytingin geti átt sér stað þarf fæðu ríka af B6 vítamíni. Ýmislegt fleira en B6 vítamínskortur getur dregið úr umbreytingu tryptófans í serótónin t.d. akóhól og sykur. Sykurinn hefur einnig annarskonar áhrif á skap og líðan, með því að orsaka hæðir og lægðir í blóðsykursmagni, sem geta valdið pirringi, orkuleysi, ofvirkni og höfuðverk.
Næringar-geðlækningar er vaxandi svið innan læknisfræðinnar og innan þess sviðs hafa menn séð afleiðingar og tengingar milli þess hvað menn borða, líðanar og hegðunar, en einnig við bakteríuflóruna í innyflum viðkomandi.
… hvar sagðirðu aftur að heilinn væri ?
Margir óhefðbundnir meðferðaraðilar tala um tvo, jafnvel þrjá heila í líkamanum ; fyrst þennan sem við þekkjum öll og er staðsettur uppi í höfðinu, annar sé staðsettur í meltingarveginum og þeir sem lengst ganga telja þann þriðja vera í hjartanu. Á enskri tungu er talað um ,,gut feeling” þ.e. tilfinning fyrir því sem verið er að takast á við hverju sinni sem einstaklingurinn finnur ekki uppi í höfðinu, heldur í maganum og margir vilja meina að eigi að hlusta á frekar en rökhugsunina í höfðinu. Hvað um það. Tenging er á milli heilans í höfðinu og meltingarvegarins. Þeir verða báðir til úr sama vef á fóstuskeiði, en við þroska fóstursins teygist þessi vefur upp í höfuð annarsvegar og niður í kvið hinsvegar, en heldur tengingu í gegnum vagus-taugina. Sú taug liggur frá heila niður í kviðarhol. Í dag er vitað að vagus taugin er aðal boðleiðin fyrir upplýsingar í gegnum taugafrumur, frá innyflabakteríum til heila um hvað sé í gangi á þeirra slóðum.
Vaxandi þekking og áhugi er fyrir samspili innyflabaktería við líkama þess sem þær búa í og ljóst að hlutverk þeirra er gríðarmikilvægt, sennilega mun mikilvægara en lengst af hefur verið talið. Nú tala sumir um hið ,,gleymda líffæri” í samhengi við heilsu og sjúkdóma og eiga þarna við innyflaflóruna okkar.
Gleymda líffærið – þarmaflóran
Við vitum að hlutverk meltingarkerfisins er að melta fæðu og frásoga úr henni næringu. Rannsóknir sýna að meltingarkerfið getur ekki starfað eðlilega án heilbrigðrar þarmaflóru.
Í ristli fullorðins manns eru allt að 3 kg af örverum. Hluti af þeim starfar í ,,verksmiðjum“ sem þar eru staðsettar og framleiða nauðsynleg bætiefni fyrir okkur. Við köllum þessar örverur ,,vinveittar“ þar sem við njótum góðs af starfssemi þeirra. Í ristlinum eru einnig aðrar örverur svo sem sveppir, ekki eins vinveittar okkur sem slíkar, nema í hæfilegu magni en þó nauðsynlegar til að framkvæma ákveðin verkefni. Fari magn þeirra úr böndunum hættir sambúðin við þær að vera til góða fyrir okkur og þær taka yfirhöndina á kostnað ,,vinveittu“ örveranna. Séu ákveðnar örverur til staðar í meltingarveginum geta þær framleitt eiturefni sem fara út í þarma og þaðan með blóði upp í heila með sömu afleiðingum og ef við hefðum neitt eiturefnisins. Vanti sérstakar örverur í meltingarveginn orsakar það einnig ýmis vandamál. Hér snýst því eins og svo víða annarsstaðar allt um jafnvægi og að viðhalda því.
Óeðlileg þarmaflóra orsakar blöndu taugaeiturefna sem geta valdið mismunandi einkennum hjá ólíkum einstaklingum, jafnvel einkennum geðbilunar. Þekktur japanskur prófessor, Kazudzo Nishi, metur það svo að a.m.k. 1/10 hluti geðrænna vandamála stafi af sjálfseitrun sem verður til í þörmunum. Fólk með óeðlilega þarmaflóru þjáist auk þessa af ý.k. vitamin- og næringarefnaskorti vegna þess, að til að nýta næringarefnin úr matnum þarf ákveðnar bakteríur til aðstoðar og framleiðslu á sumum þessara efna. Þessar bakteríur eru ekki til staðar í þeim mæli sem þarf hjá þessum einstaklingum. Í staðinn þrífast ýmsar aðrar bakteríur og sveppir þar í óeðlilega miklu magni og orsaka vannæringu með því að taka til sín næringarefni. Þær koma einnig í veg fyrir að „vinveittir“ gerlar og bakteríur þrífist og framleiði þau vítamín sem okkur eru nauðsynleg og einnig að melting ákveðinna efna geti átt sér stað.
Þeir sem rannsaka andleg veikindi telja nú, að sérstaklega þunglyndi, sé ekki einungis orsakað af ólagi á heilastarfsemi, heldur sé þar um að ræða röskun í öllum líkamanum. Þar sé vanvirkni í ónæmiskerfinu (krónísk, lágstemmd almenn bólga) mjög mikilvægur áhættuþáttur. Þessi almenna bólga sé afleiðing margra umhverfisþátta sem algengir séu í lífi okkar þ.m.t. lélegs mataræðis.
Vestrænt mataræði – með viðbótum
Af því sem að framan er sagt má ljóst vera að viðhald góðarar þarmaflóru og heilsu í þörmunum er lykilatriði þegar kemur að andlegri vellíðan. Þar skiptir það hvað maður borðar og hverju er sleppt gríðarlega miklu máli. Vestrænt mataræði inniheldur hins vegar ýmsa fæðu sem ekki spilar með þarna. Á 20.öldinni hafa orðið miklar breytingar á heimsvísu á mataræði fólks. Ber þar hæst gríðarmikla aukningu í sykurneyslu, snakki hverskonar, skyndibitamat og háorku-matvælum. Á sama tíma hefur neysla á næringar- og trefjaríkum mat dregist saman. Þessu til viðbótar koma svo breytingar á ræktunar- og framleiðsluaðferðum þeirra matvæla sem í boði eru, sem ekki eiga sér fordæmi í mannkynssögunni þ.e.:
• Erfðabreyttur matur; sem getur breytt þarmaflórunni umtalsvert og þarmeð ýtt undir vöxt óæskilegra örvera og minnkað magn þeirra æskilegu, með tilheyrandi neikvæðum afleiðingum. Erfðabreytt innihaldsefni er í dag að finna í ótrúlega miklum fjölda matvæla og á ólíklegustu stöðum.
• Glyfosat illgresiseyðir; orsakar næringarskort, sérstaklega steinefnaskort og framkallar almenna eitrun. Ýmis önnur skordýra- og illgresiseiturefni sem notuð eru við ræktun matvæla og berast ofan í neytandann eru talin hafa þar slæm áhrif þó glyfosat sé það efni sem flestra sjónum hefur verið beint að sakir þess hve útbreidd og mikil notkun þess er.
• Matur sem inniheldur háfrúktósa: fóðrar sjúkdómavaldandi örverur í innyflunum og ýtir undir fjölda þeirra. Auk þess bælir sykur virkni lykilhormóna (BDNF) í heilanum, ýtir undir krónískar bólgur og stuðlar að insúlin og leptin viðnámi – en allt þetta hefur áhrif á heilann og andlega heilsu.
• Hormónar, lyfjaleyfar og aðrar efnaleyfar: sem helst tengjast þauleldi og verksmiðjubúskap. Þau hafa truflandi áhrif á hormónabúskap, skjaldkirtil (sem m.a. stjórnar skapsmunum) og ónæmiskerfi neytandans, svo eitthvað sé nefnt.
• Aukaefni í mat svo sem aspartam, litarefni og bragðefni geta haft áhrif á heilastarfsemina og andlega líðan.
Nokkur lykilefni fyrir gott skap
Snefilefnið króm, sem mikið finnst af í lifur léttir lundina og hefur góð áhrif í baráttu við kvíða og þunglyndi um leið og það jafnar efnaskipti, blóðsykur ofl.
B-vítamínhópurinn nánast allur – sérstaklega þó B3,B6, B12 og fólat, leika lykilhlutverk í andlegri og tilfinningalegri heilsu. Þau eru góð fyrir heilann og taugakerfið, hjálpa líkamanum að búa til taugaboðefni t.d. serónónín og draga úr áhrifum kvíða og þunglyndis
Járn skiptir miklu máli í að viðhaldi orkunnar, og ef orkan er lág hefur það bein og óbein áhrif á líðan og skap.
Omega 3 lífsnauðsynleg fitusýra, D-vítamín, sink, magnesium og kalk svo eitthvað sé nefnt.
Þar skilur á milli
Í stuttu máli, þá skiptir gríðarlegu máli fyrir andlega vellíðan að næra rétt “gleymda líffærið” þ.e. þarmaflóruna og horfa þar til bæði andlegrar líðanar, vitsmunalegrar sem og líkamlegrar.
Að þessu sögðu er rétt að minna á hráefnið og lokaafurðirnar hjá Pure Natura vörunum.
Þau eru öll valin með tilliti til hreinleika, gæða og virkni. Í þeim finnast engin aukaefni, erfðabreytt efni, litar-bragð- og geymsluþolsaukandi efni sem og eru þau laus við hverskonar hormóna og eiturefni.
Pure Natura fæðubótarefnin innihalda samþjappað magn nauðsynlegra næringarefna úr dýra- og jurtaríkinu, á formi sem líkaminn þekkir og getur nýtt sér. Við höfum ítrekað fengið að heyra það frá kúnnum okkar, auk þess sem við höfum reynt það á okkur sjálfum, hversu góð andleg og líkamleg áhrif Pure Natura vörurnar hafa og m.v. það sem að framan er skrifað er ekkert skrítið við það:
Grunnhráefnið er hágæða prótein úr lambainnmat, sem er einstakur á heimsvísu hvað varðar hreinleika og næringarinnihald. Vítamín, steinefni, snefilefni og fitusýrur í samþjöppuðu formi, ensím ofl. – allt kaldþurrkað og malað. Amínósýruna tryptófan er að finna í miklu magni í grasfóðruðu kjöti og innmat sem og omega fitusýrur. Innmatur inniheldur B-vítamín í miklum mæli, sum t.d. B12 í risaskömmtum. Hembundið járn, sem finnst í innmat nýtist betur en óhembundið og í Pure Natura vörunum er mikið magn þess. Auk þessa er innihalda vörurnar A-D og K2 vítamín, sink, magnesium ofl. nauðsynleg efni fyrir taugakerfi og líkamsstarfssemi.
Til viðbótar innmatnum innihalda vörurnar sérvaldar, handtíndar íslenskar villijurtir, sem hver um sig leggur til ákv. efni, svo sem trefjar, vítamín, stein- og snefilefni, andoxunarefni, ýmis plöntuefni, ilmkjarnaolíur, sykrur ofl. Jurtir innihalda Inulin, sem er mikilvægt fóður fyrir örverurnar í meltingarveginum. Í fíflarót og fíflablöðum, hvítlauk og kryddjurtum er að finna mikið magn þess. Það hefur verulega góð áhrif á vinveittar örverur í meltingarveginum um leið og það hamlar umtalasvert vexti sveppa, snýkjudýra og baktería sem ýta undir bólgur.
Að lokum
Er til eitthvað sem kalla mætti góðgæti fyrir geðið ? Já, maturinn sem þú borðar hefur áhrif á efni í heilanum og blóðsykurinn, sem hvoru tveggja hefur áhrif á skap og líðan. Hann hefur einnig áhrif í gegnum samspil við örverur í meltingarveginum, sem vinna eins og viðbótarlíffæri með meltingarveginum við að brjóta hann niður í nýtilegt eldsneyti fyrir líkamann.
Skapsveiflur, höfuðverkur og lágur blóðsykur getur allt orsakast af matnum sem við neytum. Gott fóður fyrir örveruflóruna og líkamann skilar sér í eðlilegri meltingu og úthreinsun eiturefna. Það hefur í för með sér betri andlega og líkamlega líðan.
